cũng

Vào khoảng 1971 – 1973 Trịnh Công SÆ¡n từng đóng vai chính trong má»™t bá»™ phim về chiến tranh Việt Nam có tên Đất khổ. 

Đất khổ (tên tiếng Anh Land of sorrows) xoay quanh ảnh hưởng của chiến tranh lên má»™t gia đình Huế vá»›i những mâu thuẫn giữa các quyết định ra Ä‘i hay ở lại của từng thành viên trÆ°á»›c viá»…n cảnh mịt mù của quê hÆ°Æ¡ng. Không nhằm miêu tả cuá»™c chiến bạo liệt hay những thế lá»±c thù địch đối kháng, bá»™ phim tuyệt nhiên là câu chuyện về tình yêu, tình ruá»™t thịt, lòng yêu nÆ°á»›c, sá»± gắn bó vá»›i văn hóa xứ sở và tiếng nói của giống nòi…

Câu chuyện bắt đầu bằng hành trình Ä‘i bá»™ vượt đèo Hải Vân từ Đà Nẵng về Huế thăm mẹ của nhạc sÄ© Trịnh Quân (Trịnh Công SÆ¡n đóng). Thấp thoáng trên vai, trong túi xách tay của anh là chùm hoa mang về tặng người yêu tên Diá»…m nhân sinh nhật của cô. Huế im ắng lạ thường, thành quách cổ kính rêu phong tắm mình trong cái se lạnh của những ngày cuối năm. Diá»…m ẩn hiện, nhẹ nhàng e ấp trÆ°á»›c mặt Quân. Trong cái vui chÆ°a trọn vẹn, Quân được em gái báo tin Diá»…m đã lấy chồng. 

Trong bối cảnh đó, gia đình Quân chính là Ä‘iển hình cho hàng triệu gia đình Việt trong thời ly loạn: bà mẹ góa bụa chịu Ä‘á»±ng bao Ä‘au khổ (Bích Hợp đóng), cô chị gái (Xuân Hà) quá thì vì vò võ đợi chờ người yêu – má»™t anh lính biệt Ä‘á»™ng quân bị lạc ra khỏi binh chủng (nhà thÆ¡ LÆ°u Nguyá»…n Đạt đóng), cô em út (Vân Quỳnh) là sinh viên yêu nÆ°á»›c, chống chiến tranh. Gia đình ấy còn có thêm hai người anh: má»™t bác sÄ© phục vụ chiến trường Dak Tô và má»™t đại úy quân lá»±c Cá»™ng hòa. Đặc biệt, má»™t người lính Mỹ (do diá»…n viên Hoa Kỳ Jerry Liles đóng) vứt súng bỏ hàng ngÅ© quay lÆ°ng lại chiến tranh cÅ©ng góp mặt.

Trong phim hình ảnh Trịnh Công SÆ¡n trang phục jacket bụi bặm, tóc dài thượt, mặc quần jeans ống loe vai vác cây guitar trông nhÆ° thể mang cây thập tá»± đời mình – ngồi say sÆ°a hát về tình yêu và thân phận người Việt giữa tiếng bom cày. Trong không khí của má»™t bên là đám đông hừng há»±c khí thế phản đối cuá»™c chiến tÆ°Æ¡ng tàn, má»™t bên là những con người trẻ ủy mị đắm Ä‘uối trong làn sóng hippy của nền văn hóa phÆ°Æ¡ng Tây ngá»™t ngạt, tù hãm.

“Em đừng quên rằng chúng ta Ä‘ang sống trong chiến tranh, chiến tranh ảnh hưởng đến đời sống của mọi người, những người thanh niên không dám nghÄ© đến tình yêu, đời sống cÆ¡ cá»±c làm cho người ta đôi khi muốn yêu nhau không được. Riêng về anh làm nhạc, anh phải thông cảm ná»—i khổ Ä‘au của tất cả mọi người. Có thể vì thế nhiều khi làm cho em không được vui. Tuy nhiên bao giờ anh cÅ©ng mong em hiểu rằng, anh luôn luôn cần có em bên cạnh…”, má»™t trong những Ä‘oạn thoại đầy chân thá»±c, Ä‘Æ°a ra cái nhìn thẳng thắn và trá»±c diện về mặt trái của chiến tranh, song cÅ©ng không kém phần lãng mạn của nhạc sÄ© Trịnh Công SÆ¡n khi hóa thân vào nhân vật trong phim.

Ngoài ra, trong phim còn sử dụng nhiều bản nhạc của Trịnh Công Sơn: Dựng lại nhà dựng lại người, Khi đất nước tôi thanh bình, Đại bác ru đêm… được hát mộc, nghe ấm áp, dung dị mà vẫn thấy lòng phơi phới. Đây không phải là vai khó của Trịnh Công Sơn, có thể nhìn thấy ngay con người thật, cả tư duy, nếp nghĩ lẫn tính cách và thần thái của anh qua hình ảnh Trịnh Quân. Trịnh Công Sơn diễn mà như không diễn.

Có thể xem Đất khổ là bản tư liệu quý, ngoài Trịnh Công Sơn còn có khá nhiều văn nghệ sĩ lừng danh như nhà văn Sơn Nam, Kiên Giang, Thành Lộc, Bạch Lý, Kim Cương, diễn viên Diễm Kiều, nhạc sĩ Miên Đức Thắng… góp mặt trong các vai nhỏ. Không khó để nhận ra Kim Cương vào vai một bà mẹ chạy loạn. Người đàn bà đau khổ này ôm chặt đứa con nhỏ đã chết tự hồi nào ngồi lặng lẽ nhìn đám đông tị nạn ồn ào với vẻ mặt vô cảm… Phân cảnh bà điên loạn buông đứa con rớt xuống đất khá kịch tính. Lối diễn xuất này thích hợp không khí kịch sân khấu hơn nhưng vẫn làm người xem lặng đi, sự khốc liệt của chiến tranh được đẩy lên cao ngất.

Gần như đều là chỗ bạn bè thân quen hoặc là đồng hương Huế với đạo diễn Hà Thúc Cần, tất cả các diễn viên đóng trong phim Đất khổ hoàn toàn không nghĩ tới chuyện cát-xê.

Phim được hoàn thành vào năm 1974 và sau đó lÆ°u lạc sang nÆ°á»›c ngoài, sau đó rÆ¡i vào tay má»™t người nÆ°á»›c ngoài vốn là nhà kinh doanh có liên quan đến phim ảnh vì ông này có người thân tham gia trong ê-kíp làm phim. 

Sau này, phim có dịp quay trở lại Việt Nam cách đây vài năm, chiếu trong một số buổi kỷ niệm ngày giỗ của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Nhà thơ Đỗ Trung Quân – người từng có dịp xem bộ phim này đã hào hứng chia sẻ, ông và mọi người đã được gặp lại nhạc sĩ Trịnh Công Sơn ở cái thời mà vị nhạc sĩ này “hết sức đẹp trai” và hình ảnh của ông gắn với cây đàn guitar trông vô cùng nghệ sĩ.

Đánh giá sản phẩm | Tổng hợp tin tức Reviews đánh giá sản phẩm mới nhất